خاطره ای از شهید بابایی به مناسبت ماه رمضان

خانم اقدس بابایی، خواهر گرامی شهید سرلشگر عباس بابایی نقل می کنند:

در سال 1353 همراه همسرم (آقای سعیدنیا) که از کارکنان نیروی هوایی ارتش بودند؛ در منازل سازمانی پایگاه دزفول زندگی می کردیم. حدود دو سال می شد که عباس از آمریکا برگشته بود و به منظور گذراندن دوره تکمیلی خلبانی هواپیمای اف 5 به پایگاه ذزفول منتقل شده بود.

در آن زمان او هنوز ازدواج نکرده و بیشتر وقتها در کنار ما بود.

به یاد دارم روزی از روزهای ماه مبارک رمضان بود و طبق معمول عباس صبح قبل از رفتن به محل کار به خانه ما آمد. چهره اش را غم و اندوه پوشانده بود و ناراحت به نظر می رسید. وقتی دلیل آن را جویا شدم، با افسردگی گفت:

-        - نمی دانم چه کار کنم؟ به من دستور داده اند که امروز را روزه نگیرم.  با شگفتی پرسیدم:

-        - برای چه؟

-         عباس ادامه داد:

-        -یکی از ژنرالهای آمریکایی به پایگاه آمده و قرار گذاشته است تا امروز ناهار را در باشگاه افسران و با خلبانان بخورد؛ به همین خاطر فرمانده پایگاه به خلبانان دستور داده تا امروز را روزه نگیرند.

او را دلداری دادم و گفتم:

-        - عباس جان! خدا بزرگ است. شاید تا ظهر تصمیمشان عوض شد.

او درحالی که افسرده و غمگین خانه را ترک می کرد، رو به من کرد و گفت:

-       -  خدا کند همانطور که تو می گویی بشود.

ساعت سه بعد از ظهر بود که عباس به منزل ما آمد. او خیلی خوشحال به نظر می رسید. با دیدن من گفت:

-        - آبجی! هنوز روزه هستم.

من شگفت زده از او خواستم تا قضیه را برایم تعریف کند. عباس کمی به فکر فرو رفت و در حالی که از پنجره به دور دست می نگریست، آهی کشید و گفت:

-        - آبجی! ژنرالی که قرار بود ناهار را با خلبانان بخورد، قبل از ظهر به هنگام پرواز با کایت در سد دزفول سقوط کرد و کشته شد.

        

        آســوده بـخواب عباس راهت را ادامه می دهیم

به مناسبت سانحه 12 تیر 1367

* تمبر یادبود حادثه 12 تیر 1367

امروز 12 تیرماه, بیست و پنجمین سالگرد سقوط ایرباس هما توسط ناو وینسنس نیروی دریایی آمریکا در خلیج فارس است.

مقدمه حادثه 
جولای 1988 جنگ نفتکشها به اوج خود رسیده بود, نفتکش ها و کشتیهای باری بارها در میان آتش مابین ایران و عراق گرفتار آمده بودند, از سال 1982 عراق با حمله به اسکله های نفتی و نفتکش ها سعی در کاهش توان مالی ایران داشت که توسط ایران پاسخ میشد.
آمریکا با گسیل نیروی دریایی خود به تنگه هرمز جهت حفظ امنیت منافع ملی خود جبهه جدیدی در جنگ خلیج فارس باز کرد, در سال 1987 میراژ عراقی یکی از ناو های آمریکا را هدف قرار داد در حالی که از سوی ایران با قایق های تندرو سپاه مجهز به کاتیوشا و آر پی جی 7 مواجه بودند, کمی قبل از این حادثه بود که ناو امریکایی با برخورد به مین تا آستانه غرق شدن آسیب میبیند و آمریکا با متهم کردن ایران در بزرگترین عملیات دریایی خود پس از جنگ دوم اقدام به حمله به سکوی نفتی و درگیری با نیروی دریایی ایران میکند که قسمت عظیمی از توان نیروی دریایی از کار افتاده و ناو سهند غرق میشود .
با افزایش شعله جنگ در خلیج فارس ناو USS Vincennes جهت جایگزینی ناو USS Sides که در حال خروج از خلیج فارس بود وارد منطقه و در کنار USS Montgomery قرار میگیرد.
روز حادثه
سه ژولای1988 با درگیری آغاز میشود, ابتدا هواپیمای گشت دریایی P-3 Orion ایران با پرواز نزدیک جهت ارزیابی تحرکات دریایی آمریکا به ناو های آمریکا با اخطار آنها مواجه و فاصله گرفته و دورادور به حضور خود در منطقه ادامه میدهد سپس کلید حادثه با دریافت پیام درخواست کمک از نفتکش دانمارکی کارما میرسک زده میشود, ناو USS Montgomery با حضور در منطقه اقدام به شلیک گلوله اخطار به سوی قایقهای ایرانی که به تعداد 15 تا 20 فروند بودند میکند و نفتکش را تا گذشتن از تنگه هرمز اسکورت میکند, ناو USS Sides نیز که در حال خروج از خلیج فارس بود با شنیدن پیام دور زده و به منطقه درگیری بازمیگردد, در این درگیری ها چند بار نیز ناوهای وینسنس و مونتگومری جهت تعقیب قایق های وارد آبهای عمان شده که با اخطار نیروی دریایی انگلیس که در کنار نیروی دریایی عمان مستقر بودند بازگشتند, حادثه با بازگشت قایق های تندرو به داخل آبهای ایران بنظر تمام شده میامد که ناو وینسنس برخلاف وظیفه مشخص شده آن که حمایت از نفتکش ها در زمان حمله و نه حمله به قایق ها و تحریک آنها است به تعقیب قایق های تندرو به داخل آبهای ایران میکند و هلیکوپتری جهت ارزیابی به سمت قایق ها به پرواز در میاید, هلیکوپتر پیش از فاصله معین شده به نیروهای سپاه نزدیک میشود که طبق گفته های خلبان هلیکوپتر که بعد ها در دادگاه مورد تردید قرار گرفت از سوی قایق های تند رو به آنها شلیک میشود, هلیکوپتر بدون آسیب دیدگی به سمت وینسنس برمیگرد و ناو وینسنس با تماس با فرمانده ای نظامی منطقه با مبالغه که در نوار پخش شده نمایان است خواستار اجازه درگیری میشود که طبق قوانین نظامی آمریکا اجازه جواب دادن آتش داده میشود.

*صفحه نمایش ناو وینسنس

ناو وینسنس واره آبهای ایران شده و با گذشتن از خط منطقه جنگی تعیین شده توسط ایران با حداکثر سرعت به تعقیب و شلیک توپ به قایق ها میکند, قابل ذکر است که این ناو در طول ماه قبل 15 بار وارد آبهای ایران شده بود, در حالی که ناوهای وینسنس و مونتگمری در حال گشودن آتش به سمت قایق های ایرانی بودند, ایرباس 300 پرواز 655 بندرعباس به دوبی با 20 دقیقه تأخیر بدون آگاهی از کارزاری که در حال وقوع است از بندرعباس تیک آف کرده و برفراز خلیج فارس و منطقه درگیری به سمت امارات با سیگنال غیر نظامی شروع به اوجگیری میکند.

اشتباه مرگبار 
با ظهور ایرباس بر رادار ناو وینسنس, ناو با فرستادن سیگنالهای IFF اقدام به شناسایی پرنده ناشناس میکند ولی به دلیلی که ناو وینسنس قادر به فرستادن سیگنالهای قابل دریافت توسط هواپیماهای بازرگانی نبود اکثر پیامهای اخطار فرستاده شده در فرکانسهای نظامی بود ایرباس قادر به دریافت آن و پاسخ نبوده و حتی در آخرین اقدام ناو در فرستادن پیام اخطار بر روی کانال بین المللی به دلیلی که ناو آنها را اف-14 خطاب کرده و سرعت آنها را اشتباها بجای 300 نات, 350 نات ذکر میکند خلبان ایرباس متقاعد میشود که این اخطار برای آنها نیست, افسران ناو حتی برنامه پروازهای عبوری مسافربری را جهت شناسایی هواپیما چک میکنند ولی اختلاف زمانی و تاخیر 20 دقیقه ای پرواز را در نظر نگرفته و متوجه حضور پرواز 655 در منطقه نمیشوند.

برخلاف ادعای ویلیام راجرز فرمانده ناو وینسنس USS Vincennes که هواپیما را در حال شیرجه با سرعتی زیاد به سمت ناو و خارج از کوریدور پروازهای بین المللی ذکر میکرد دریادار دیوید کارلسون فرمانده ناو USS Sides که در حال دیدن هواپیما با دوربین و درون رادار بود میگوید هواپیما با جثه بزرگ, سرعت پائین در حال صعود بود و هیچکدام از پارامترهای هواپیمای جنگی را نشان نمیداد و طبق داده های راداری کاملا در دالان هوایی پرواز میکرد بعلاوه درصورتی که هواپیما اف-14 بود این هواپیما قادر به حمله به اهداف دریایی نمیباشد و خطری ما را تهدید نمیکرد وی ادامه میدهد برخلاف ادعای فرمانده ناو وینسنس هواپیما به سمت ناو در حرکت نبود بلکه ناو در حین تعقیب قایق های تند رو خود را در مسیر ایرباس قرار داده بوده است حتی ناو برای اجتناب از پرواز به روی ناو به سمت راست تغییر مسیر داده و در نهایت برای پرهیز از ناو مونتگمری با اخطار ناو سایدز مجددا به راست گردش میکند که داده های استخراج شده راداری ناو وینسنس این گفته را تائید میکند .

* مسیر واقعی پرواز 655 ایران ایر

در آخرین اقدام درخواست رهگیری ایرباس توسط هواپیماهای ناو هواپیمابر حاضر در منطقه میشود که به دلیل خطر اصابت آتش خودی اقدام به رهگیری نمیشود, در نهایت با شلیک دو موشک استاندارد ایرباس ایران ایر با 290 سرنشین سقوط کرده و هفتمین سانحه هوایی پر تلفات تاریخ رقم میخورد.

واکنش ها پس از سقوط 
با انعکاس تصاویر اجساد و قطعات هواپیمای ایرباس شناور بر آب در رسانه های جهان ابعاد این فاجعه بشری نمایان شده و کاخ سفید ابتداء با سکوت خبری و پرهیز از اقرار به خطای ناو وینسنس در برقراری ارتباط و برآورد صحیح اطلاعاتی, ایران را به دلیل فرستادن هواپیمای خود به منطقه درگیری و جواب ندادن به پیام اخطار در قبول مسولیت این فاجعه شریک دانست, در این گزارش هیچ اشاره ای به اشتباه ناو در برقراری ارتباط صحیح با ایرباس, اشتباه در تعیین موقعیت هواپیما و بودن ناو وینسنس در آبهای ایران در زمان شلیک نشده است. 

تمام خدمه ناو وینسنس ابتدا در دادگاه اظهار بر رفتار خصمانه هواپیما و شیرجه آن بر روی ناو و فرستادن کدهای نظامی کردند ولی سپس با جوابهای مثل "فکر میکنم", "شاید" و "به نظر میآمد" در نشان دادن دلیلی قطعی برای شلیک متزلزل شدند, آدمیرال ویلیام فوگاتی با همکاری تیمی از روانشناسان به تحقیقی مستقل در یافتن دلیل این اقدام پرداختند, آنها نتیجه گرفتند که در محیط جنگی و ترسناک جنگ که از قبل ذهن کارکنان کشتی آماده قبول حمله اف-14 ایران شده است شخص دچار توهمی که در روانشناسی به آن scenario fulfillment میگویند میشود و ذهن وی تمام واقعیات را به طوری که انتظارات شخص است تغییر میدهد, وی اشاره میکند به همین دلیل افسران ناو علارقم داده های راداری تصور میکردند هواپیما اف-14 و در حال شیرجه بر روی ناو است.
فاگتی در ادامه اشاره میکند تئوری دیگری که در اشتباه کردن ایرباس با اف-14 وجود دارد این است که اوپراتور رادار ناو موفق به گرفتن سیگنال های اف-14 ای که روی باند فرودگاه بندرعباس بوده شده و وقتی مشغول شناسایی ایرباس بوده فراموش میکند که هوک رادار را از اف-14 باز کرده و روی ایرباس هوک کند به همین دلیل ایرباس بر روی صفحه تکتیکال دیسپلی ناو با نام اف-14 ظاهر میشود.
طبق اطلاعات داده شده از ICAO ایرباس برخلاف ادعای امریکا کاملا در مسیر, سرعت و جهت تعیین شده در حال پرواز بوده است, آمریکا 4 پس از سال انکار بلاخره به تجاوز ناو به آبهای ایران برخلاف قوانین درگیری ارتش آمریکا اعتراف میکند.
جعبه سیاه ایرباس هیچگاه ظاهرا پیدا نشد.
آمریکا ایران متهم کرد که ایران جعبه سیاه را پیدا کرده است ولی بدلیل اطلاعات جعبه دال بر مسیر اشتباه هواپیما و جواب ندادن خلبان به هشدار رادیویی ان را فاش نمیکند, ایران نیز آمریکا را متهم به یافتن و مخفی نگه داشتن آن به دلایل مشابه کرد.
پس از فشارهای زیاد مطبوعاتی و تحت قانون آزادسازی اسرار توسط سیا پس از 20 سال, سازمان سیا اسرار روز 3 جولای 1983 را آزاد ساخت, درحالی که اکثر مطالب سانسور شده بود ولی کلمه Blackbox را جا انداخته بودن, همچنین اکثر متن 5 صفحه ای گزارش یافتن جعبه سیاه ایرباس ایران و اطلاعات پروازی و مکالمات رادیویی پرواز655 قبل از انتشار سیاه و ناخانا شده است.

به گفته دریادار دیوید کارلسون فرمانده وقت ناو USS Sides "دولت هیچگاه نخواست ابعاد پنهان این رویداد آشکار و به بحث گذاشته شود, در صورتی که اگر یکی از سرنشینان ایرباس ملیت آمریکایی داشت قضیه کاملا شکل دیگری میگرفت".

در پایان یاد قربانیان پرواز 655 را گرامی داشته و این فاجعه را به بازماندگان آن عزیزان تسلیت میگوییم.

نویسنده: پارسا(بخش نظامی)

منابع: ویکی پدیا- صفحه ایران ایر فورس در فیس بوک

نقش نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران در جنگ تحمیلی

از نقش پررنگ نیروی هوایی در 8 سال دفاع مقدس نمی توان چشم پوشی کرد. نیرویی که در اوج تحریمات تسلیحاتی و قطعات هواپیما باز هم دوشادوش دیگر یگان های ارتش و سپاه حماسه می آفرید. بعد از انقلاب اسلامی، متاسفانه چندی از خلبانان و پرسنل نیروی هوایی در جریان کودتا پایگاه نوژه دستگیر و زندانی شدند. این ماجرا باعث کاسته شدن اعتماد دولتمردان و انقلابیون به ارتش و از جمله نیروی هوایی ارتش شد. اما با آغاز جنگ و رشادت های روز افزون نیروی هوایی کم کم ماجرای پایگاه نوژه به فراموشی سپرده شد و باعث جلب دوباره اعتماد سیاستمردان به نیروی هوایی شد. 

* کودتاگران در دادگاه انقلاب

با شروع جنگ تحمیلی در 31 شهریور 1359، یگان های مخلتف عراق برای تصرف غرب کشور هجوم آوردند و در همان روز های اول جنگ با مقاومت پراکنده گردان ها و هنگ های نیروی زمینی ارتش روبرو شدند. صدام تصمیم داشت شهر های خرمشهر، آبادان، اهواز و قصر شیرین را به تصرف خود در آورد و حداکثر تا یک هفته تهران را فتح کند اما در روز 1 مهر 1359، دقیقا یک روز بعد از آغاز جنگ تحمیلی، نیروی هوایی ارتش اولین عملیات خود را به نام عملیات کمان 99 آغاز کرد. در این حمله قریب به 140 هواپیمای ایرانی شرکت داشتند. هدف اصلی این عملیات بمباران فرودگاه ها و پایگاه های هوایی نیروی هوایی و هوانیروز عراق در مناطق کرکوک، موصل، رشید، حبانیه، ناصریه، شعیبیه، کوت و المثنی بود. در این عملیات از جنگنده بمب افکن های اف-4 و اف-5 برای بمباران اهداف در داخل خاک عراق، شکاری-رهگیر های اف-14 برای حفاظت از بمب افکن ها و سوخترسان ها، تانکر های سوخت رسان 707 و 747 و در نهایت سی-130 ها برای به دست آوردن اطلاعات الکترونیکی برای پیدا کردن محل سام ها و ضد هوایی های عراق استفاده وسیع شد. کمان 99 موفقیت آمیز بود و باعث برتری هوایی ایران بر آسمان در روز های اول جنگ شد. 

*اف-4 فانتوم، یکی از دو بمب افکنان ایران که در عملیات کمان 99 نقش به سزایی داشتند.

در تاریخ 7 آذر 1359، نیروی دریایی و نیروی هوایی ارتش عملیاتی مشترک تحت عنوان عملیات مروارید برای از بین بردن شناور های نیروی دریایی عراق آغاز کردند. در این عملیات نیروی هوایی 1 فروند اف-4 فانتوم را از دست داد و یک فروند اف-4 دیگر آسیب دید ولی در پایگاه بوشهر سالم به زمین نشست. در این عمیات فانتوم های ایران 3 فروند میگ-23 را نابود کردند و حداقل 13 فروند کشتی موشک انداز عراق را با موشک ماوریک از بین برند. از خلبانان معروف این عملیات میتوان به شهید عباس دوران، شهید حسین خلعتبری و شهید یاسینی اشاره کرد. بعد از عمیلت مروارید نیروی دریایی عراق هیچگاه موفق به بازیابی شناور های خود در 8 سال جنگ نشد و این نیرو تقریبا منحل شد.

*حمله یگان های هوایی، دریایی و موشکی ارتش به نیروی دریایی عراق

در 15 فروردین 1360، نیروی هوایی عملیات اچ-3 را انجام داد. این عملیات یکی از بی نظیر ترین عملیات های هوایی در تاریخ حساب می شود. در این عملیات نیروی هوایی ایران پایگاه هوایی الوید را در غرب عراق در نزدیکی مرز اردن مورد بمباران هوایی قرار داد. در این عملیات 2 فروند بمب افکن سنگین توپولوف-16، 3 فروند هواپیمای آنتونوف-12، 2 فروند میراژ اف-1، 6 فروند میگ-21، 8 فروند میگ-23 و 4 فروند بالگرد تهاجمی میل-24 منهدم شدند.

*نقشه عملیات اچ-3

در 8 مهر 1359، نیروی هوایی کشور عملیات اوسیراک را در دستور کار قرار داد. در این عملیات اف-4 های نیروی هوایی ارتش به عمق خاک عراق نفوذ کرده و تاسیسات اتمی اوسیراک را مورد حمله قرار دادند. این تاسیسات در حال تکمیل شدن بود و قرار بود اولین سلاح هسته ای عراق در این نیروگاه تولید شود. این عملیات موفق آمیز بود و نیروگاه اوسیراک را به صورت نیمه تخریب کرد و 2 هفته بعد نیروی هوایی اسرائیل با انجام عملیاتی این نیروگاه را به طور کامل تخریب کردند. 

*اف-4، هواپیمای وفادار نیروی هوایی ارتش

با تشکر از وقتی که برای خواندن این مطلب صرف کردید

نویسنده: پارسا (بخش نظامی)